VAKIF KURULUŞU (2025 GÜNCEL REHBER)

Türkiye’de Vakıf Nasıl Kurulur, Şartları Nelerdir?

Vakıf kurmak için, yeterli miktarda mal varlığını veya mal varlığını temsil eden hakları, belirli ve sürekli bir amaç için tahsis etmeniz gerekir. Vakıflar bir mal varlığı topluluğu olduğu için, kuruluşta ortaya konulacak mal varlığının, vakfın amaçlarını gerçekleştirmeye yetecek düzeyde olması zorunludur.

Her yıl Vakıflar Meclisi tarafından, yeni vakıfların kuruluşunda amaçlarına özgülenecek asgari mal varlığı tutarı belirlenmektedir.

2025 YILI İÇİN YENİ VAKIFLARIN KURULUŞUNDA AMAÇLARINA ÖZGÜLENECEK ASGARİ MAL VARLIĞI 2.000.000 TL OLARAK BELİRLENMİŞTİR.

Ancak “vakıf nasıl kurulur?” sorusunun cevabı yalnızca bu tutarın sağlanmasından ibaret değildir. Vakfın tüzel kişilik kazanabilmesi için:

• Vakıf senedinin (resmî senet) hazırlanması,
• Gerekli belgelerin tamamlanması,
• Yetkili Asliye Hukuk Mahkemesine tescil başvurusu yapılması,
• Mahkemenin vereceği tescil kararı

gerekmektedir. Vakıf, yerleşim yeri mahkemesi nezdinde tutulan sicile tescil ile tüzel kişilik kazanır.

1. Dernek ve Vakıf Arasındaki Fark

Dernekler ve vakıflar, kâr amacı gütmemeleri bakımından benzer olmakla birlikte, kuruluş şartları bakımından önemli ölçüde farklıdır. Bunun temel sebebi:

• Vakıfların, mal varlığı özgülenmesiyle oluşan mal varlığı toplulukları,
• Derneklerin ise kişilerin bir araya gelmesiyle kurulan kişi birlikleri olmasıdır.

Bu nedenle:

• Dernek kurmak için en az 7 kişi gerekirken,
• 1 kişi ile dahi vakıf kurmak mümkündür.
  (Mütevelli heyeti ve diğer organların oluşturulması zorunluluğu ayrıca devam eder.)

Bu yazıda, “Vakıf nedir? Vakıf nasıl kurulur? 2025’te asgarî mal varlığı ne kadar?” gibi soruları adım adım ele alıyoruz.

2. Vakıf Nedir?

Yeni vakıfların kuruluş ve işleyişiyle ilgili hükümler:

• 4721 sayılı Türk Medeni Kanunu,
• Türk Medeni Kanununa Göre Kurulan Vakıfların Tescil ve İlanı Hakkında Tüzük,
• 5737 sayılı Vakıflar Kanunu,
• Vakıflar Yönetmeliği

ve diğer ilgili mevzuatta yer almaktadır.

Türk Medeni Kanunu’nun 101. maddesinde vakfın tanımı şu şekildedir:

“Gerçek veya tüzel kişilerin yeterli mal ve hakları belirli ve sürekli bir amaca özgülemeleriyle oluşan, tüzel kişiliğe sahip mal toplulukları.”

Bu tanım çerçevesinde vakfı oluşturan en önemli iki unsur şunlardır:

1. Özgülenecek mal varlığı,
2. Mal varlığının özgüleneceği amaç.

2.1. Vakfın Amacı

Vakıf amacı:

• Hukuka uygun,
• Belirli ve anlaşılabilir,
• Süreklilik arz eden

nitelikte olmalıdır.

Aşağıdaki nitelikteki amaçlarla vakıf kurulması yasaktır:

• Cumhuriyetin Anayasa ile belirlenen niteliklerine aykırı,
• Anayasanın temel ilkelerine, hukuka, ahlâka, millî birliğe ve millî menfaatlere aykırı,
• Belli bir ırk veya cemaat mensuplarını desteklemeye yönelik.

2.2. Vakfa Özgülenecek Mal Varlığı (2025 Asgarî Tutar)

Vakfa özgülenecek mal varlığı:

• Vakfın amacını gerçekleştirmeye yeterli olmalı,
• Vakfın amacını veya devamını imkânsız ya da yararsız hale getirmemelidir.

2025 yılı için:

YENİ VAKIFLARIN KURULUŞUNDA AMAÇLARINA ÖZGÜLENECEK ASGARİ MAL VARLIĞI 2.000.000 TL OLARAK BELİRLENMİŞTİR.

Bu tutar, yeni vakıf kuruluşu için “asgari eşik” olup, vakfın amaç ve faaliyet alanına göre daha yüksek bir kuruluş mal varlığı da gerekebilir.

3. Kimler Vakıf Kurabilir?

Gerçek ya da tüzel kişiler vakıf kurabilirler.

• Kurucu gerçek kişi ise, Türk Medeni Kanunu’nda belirlenen fiil ehliyetine sahip olmalıdır.
• Kurucu tüzel kişi ise, fiil ehliyetine sahip olmakla birlikte kuruluş statüsünde vakıf kurabileceğine ve vakfa mal varlığı özgüleyebileceğine dair hüküm bulunmalıdır.

3.1. Aile Vakfı

Türk Medeni Kanunu’nun 372. maddesine göre:

• Aile bireylerinin eğitim ve öğrenimleri, donanım ve desteklenmeleri ve bunlara benzer amaçların gerektirdiği harcamaların yapılması için, kişiler hukuku ve miras hukuku hükümleri uyarınca aile vakfı kurulabilir.
• Bir malın veya hakkın “başkalarına geçmemek üzere aynı soydan gelenlere kuşaktan kuşağa kalacak şekilde özgülenmesi” yasaktır. Böyle bir özgülenme vakıf yoluyla dahi yapılamaz.

3.2. Ölüme Bağlı Tasarrufla Vakıf Kurma

Türk Medeni Kanunu’nun 526. maddesine göre:

• Miras bırakan, terekesinin tasarruf edilebilir kısmının tamamını veya bir bölümünü özgülemek suretiyle vakıf kurabilir.
• Vakıf, ancak ilgili kanun hükümlerine uyulmak koşuluyla tüzel kişilik kazanır.

Ayrıca özel kanun ile de vakıf kurulabilir. Ancak Türk Medeni Kanunu hükümlerine göre yerleşim yeri mahkemesi nezdinde tutulan sicile tescil ile tüzel kişilik kazanır.

Vakıflar, özel hukuk tüzel kişisidir ve Türk Medeni Kanunu’nun 48. maddesinde belirtilen tüm hak ve yetkilere sahiptir.
Vakıflar Genel Müdürlüğü, denetim makamı olup vesayet makamı değildir.

4. Vakıf Nasıl Kurulur?

4721 sayılı Türk Medeni Kanunu’nun 102. maddesine göre, vakıf kurma iradesi:

• Noterde düzenleme şeklinde yapılacak bir resmî senetle, veya
• Ölüme bağlı tasarrufla

açıklanır. Ancak vakfın kurulması için, yetkili Asliye Hukuk Mahkemesine başvurularak tescilinin sağlanması gereklidir. Vakıf, yerleşim yeri mahkemesi nezdinde tutulan sicile tescil ile tüzel kişilik kazanır.

Vakıf kurma iradesi, resmî senetle veya ölüme bağlı tasarrufla açıklansa da, mahkeme tescili yapılmadıkça vakıf tüzel kişilik kazanmış sayılmaz.

4.1. Resmî Senetle Kuruluş

Gerçek veya tüzel kişilerin vakıf kurma iradesi, noterde düzenleme şeklinde hazırlanan resmî senetle açıklanır. Bu süreçte:

• Noter, resmî senedin bir örneğini 7 gün içinde Vakıflar Genel Müdürlüğüne gönderir.
• Mahkemeye başvuru, resmî senedin düzenlenmesinden sonra vakfeden tarafından yapılır.

Temsilci aracılığıyla kuruluş:

Resmî senetle vakıf kurma işlemi temsilci aracılığıyla da yapılabilir. Bunun için:

• Temsil yetkisinin, noterlikçe düzenlenmiş bir vekâletname ile verilmiş olması,
• Bu vekâletnamede vakfın amacı ile özgülenecek mal ve hakların açıkça belirtilmiş bulunması gereklidir.
• Kurucular arasında tüzel kişi bulunması halinde; bu tüzel kişinin vakıf kurabileceğine ve vakfa mal varlığı tahsis edebileceğine dair hüküm bulunan kuruluş statüsü veya yetkili organ kararı da vakıf senedi ile birlikte mahkemeye verilir.

Süre ve mirasçıların rolü:

• Resmî senetle kurulan vakıflarda, vakfedenin ölmesi halinde mirasçılardan birisi tescil talebinde bulunabilir.
• Vakıf senedinin düzenlenmesini takip eden 3 ay içinde vakfedenin veya mirasçılardan birinin tescil talebinde bulunmaması veya vakfedenin tüzel kişiliği haiz olup da bu süre içinde sona ermesi halinde, vakfın tescili hususundaki başvuru Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından yapılır.
• Yetkili mahkemeye başvurulması üzerine yapılacak harcamalar, ilgili vakıftan alınmak kaydıyla Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından karşılanır.

4.2. Ölüme Bağlı Tasarruf ile Kuruluş

Ölüme bağlı tasarruf yoluyla vakıf, vakfedenin ölümünden sonra tescil edilmek üzere kurulabilir:

• Bu yolla kurulan vakıflarda sulh hâkimi, vakıf kurulmasına esas belgenin bir örneğini 7 gün içinde Vakıflar Genel Müdürlüğüne gönderir.
• Mahkemeye başvuru; ilgililerin veya sulh hâkiminin bildirimi üzerine ya da Vakıflar Genel Müdürlüğünce re’sen yapılır.
• Mahkeme giderleri, ilgili vakıftan alınmak kaydıyla Vakıflar Genel Müdürlüğünce karşılanır.

Ölüme bağlı tasarrufla kurulan vakfın, miras bırakanın borçlarından sorumluluğu, özgülenen mal ve haklarla sınırlıdır. Vakfedenin mirasçıları ve alacaklılarının, bağışlama ve ölüme bağlı tasarruflara ilişkin hükümler uyarınca dava hakları saklıdır.

5. Vakıf Senedinin İçeriği

Türk Medeni Kanunu’nun 106. maddesi gereğince, vakıf senedinde aşağıdaki unsurların bulunması zorunludur:

• Vakfın adı,
• Vakfın amacı,
• Bu amaca özgülenen mal ve haklar,
• Vakfın örgütlenme ve yönetim şekli,
• Vakfın yerleşim yeri.

5.1. Vakfın Adı

• Kanuna, ahlâka ve adaba aykırı olmamalıdır.
• Vakfın amacıyla uyumlu olmalı, üçüncü kişileri yanıltmamalıdır.
• Herhangi bir kamu kurum ya da kuruluşunun ismi, izinsiz kullanılamaz.

5.2. Vakfın Amacı

• Hukuka uygun,
• Belirli, anlaşılabilir,
• Süreklilik arz eden bir nitelikte olmalıdır.

5.3. Özgülenen Mal ve Haklar

• Kurucuya ait olmalı,
• Vakıf amacını en azından başlangıç itibarıyla gerçekleştirmeye yeterli olmalıdır.

Özgülenen mal varlığı nakit ise:

• Para, vakıf adına Türkiye’de kurulu bir bankaya veya kuruculardan birinin hesabına yatırılıp vakıf adına bloke edilir.
• Bloke dekontu, tescil başvurusu sırasında mahkemeye ibraz edilir.

Özgülenen mal varlığı taşınmaz veya taşınır ise:

• Değer tespiti mahkemece yaptırılır.
• İlgili sicillerine (tapu sicili, trafik sicili vb.) vakıf adına tescil sağlanır.

Vakıf kurulunca, özgülenen mal ve haklar vakıf tüzel kişiliğine geçer.

5.4. Vakıf Organları

• Vakfın en az bir yönetim organı olması zorunludur.
• Vakfın işleyişinin kolaylaşması açısından, amacının kapsamına ve faaliyetlerine uygun bir mütevelli heyeti, yönetim organı ve denetim birimi bulunması uygun olur.
• Onur kurulu, araştırma kurulu, çalışma kurulu gibi vakfın yönetimi ile ilgili olmayan kurullar, vakıf organları arasında gösterilmemelidir.
• Organların kişi sayıları, toplantı ve karar yeter sayıları, görev ve yetki sınırları vakıf senedinde açıkça belirtilmelidir.
• Vakıf organlarında kamu görevlileri, görev unvanlarını kullanarak görev alamazlar.

5.5. Vakfın Yerleşim Yeri

• Vakfın faaliyetlerini yürüttüğü merkezdir.
• Vakıf senedinde gösterilecek adresin, açık ve ayrıntılı şekilde yazılması zorunludur.

6. Vakfın Tescili ve Mahkeme İşlemleri

Türk Medeni Kanunu’nun 102. maddesine göre:

• Mahkeme, dosya üzerinde Vakıflar Genel Müdürlüğünün görüşünü alır.
• Gerekirse vakfedeni dinler ve bilirkişi incelemesi yaptırır.
• Vakfın tesciline veya tescil isteminin reddine karar verir.
• Mal ve hakların korunması için gerekli önlemleri re’sen alır.
• Tescile veya tescil isteminin reddine ilişkin kararını, resmî senetle birlikte Vakıflar Genel Müdürlüğüne resen tebliğ eder.

Tüzel kişilik kazanan vakıf:

• Yerleşim yeri mahkemesi nezdinde tutulan, vakfeden ile vakıf adının, yerleşim yerinin, organlarının, amaç ve bu amaca özgülenen mal ve haklarının gösterildiği sicil defterine tescil edilir.
• Tescil kararı başka bir mahkemece verilmişse, ilgili belgelerle birlikte tescil için vakfın yerleşim yeri mahkemesine gönderilir.

6.1. Temyiz ve İptal

Türk Medeni Kanunu’nun 103. maddesine göre:

• Mahkemenin vakfın tesciline veya tescil isteminin reddine ilişkin kararlarına karşı, tebliğ tarihinden başlayarak 1 ay içinde, başvuran ya da Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından temyiz yoluna gidilebilir.
• Vakıflar Genel Müdürlüğü veya ilgililer, vakfın kurulmasını engelleyen sebeplerin varlığı halinde iptal davası açabilirler.

6.2. Noksanlıklar

Türk Medeni Kanunu’nun 107. maddesine göre:

• Vakıf senedinde vakfın amacı ile bu amaca özgülenen mal ve haklar yeterince belirlenmiş ise, diğer noksanlıklar vakfın tüzel kişilik kazanması için yapılan başvurunun reddini gerektirmez.
• Bu tür noksanlıklar, tescil kararı verilmeden önce mahkemece tamamlattırılabileceği gibi, kuruluştan sonra denetim makamının başvurusu üzerine, mümkünse vakfedenin görüşü de alınarak, vakfın yerleşim yeri mahkemesince tamamlattırılır.
• Tescili istenen vakfa ölüme bağlı tasarrufla özgülenen mal ve haklar amacın gerçekleşmesine yeterli değilse; vakfeden aksine bir irade açıklamasında bulunmamışsa, bu mal ve haklar denetim makamının görüşü alınarak hâkim tarafından benzer amaçlı bir vakfa özgülenir.

7. Merkezi Sicile Tescil ve Resmî Gazete İlanı

Türk Medeni Kanunu’nun 104. maddesine göre:

• Vakıf, yerleşim yeri mahkemesinin yapacağı bildirim üzerine Vakıflar Genel Müdürlüğünce tutulan merkezi sicile kaydedilir.
• Merkezi sicile kaydedilen vakıf, Resmî Gazetede ilan edilir.

İlanda:

• Vakfedenin ve vakfın adı,
• Vakfın yerleşim yeri,
• Vakfın amacı,
• Vakfa özgülenen mal ve hakların neler olduğu,
• Varsa taşınmazların tapu bilgileri,
• Vakıf organları,
• Kuruluş senedinin tarih ve sayısı,
• Tescil kararının tarih ve sayısı ile hangi mahkemece verildiği

belirtilir. İlan masrafları, vakıftan alınmak üzere Vakıflar Genel Müdürlüğünce karşılanır.

8. Özgülenen Mal ve Hakların Vakfa Geçmesi

Türk Medeni Kanunu’nun 105. maddesine göre:

• Vakfa özgülenen malların mülkiyeti ile haklar, tüzel kişiliğin kazanılmasıyla birlikte vakfa geçer.

8.1. Taşınmazların Tapuya Tescili

Aynı maddeye göre:

• Tescile karar veren mahkeme, vakıf senedinin bir örneğini de ekleyerek, vakfedilen taşınmazın vakıf tüzel kişiliği adına tescil edilmesini tapu idaresine bildirir.
• Tapu idaresi, bu bildirim üzerine vakıf adına tescili yapar.
• Bu tescil işleminden doğan sorumluluk, vakıf yöneticilerine aittir.

9. Yeni Vakıfların Şube ve Temsilcilik Açması

5737 sayılı Vakıflar Kanunu’nun 5. maddesine göre:

• Yeni vakıflar, vakıf senedinde hüküm bulunmak kaydıyla, amaçlarını gerçekleştirmek üzere şube veya temsilcilik açabilirler.

10. Yabancıların Vakıf Kurması ve Şube Açması

10.1. Yabancıların Türkiye’de Vakıf Kurması

Vakıflar Kanunu’nun 5 ve 6. maddelerine göre:

• Yabancılar, Türkiye’de hukuki ve fiilî mütekabiliyet esasına göre yeni vakıf kurabilirler.
• Ancak yeni vakıfların yönetim organlarında görev alanların çoğunluğunun Türkiye’de yerleşik olması gerekir.
• Vakıf kurucu/kurucularının Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olma zorunluluğu yoktur.

10.2. Yabancı Vakıfların Türkiye’de Şube/Temsilcilik Açması

• Yabancı vakıfların Türkiye’de şube/temsilcilik açması, 5253 sayılı Dernekler Kanunu ve Dernekler Yönetmeliği ile düzenlenmiştir.
• Bu konudaki başvurunun, İçişleri Bakanlığı Sivil Toplumla İlişkiler Genel Müdürlüğüne yapılması gerekmektedir.
• Şube/temsilcilik, İçişleri Bakanlığının Makam Oluru ile faaliyetine başlar ve yine Makam Oluru ile faaliyeti sona erer.
• Türkiye’de faaliyette bulunan yabancı vakıf şube ve temsilciliklerinin amaç ve yasalara uygunluk denetimi, Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından yapılır.

11. Vakfın Kuruluşundan Sonra Yapılması Gereken İşlemler

11.1. Vakıflar Bölge Müdürlüğünce Yapılan İşlemler

Vakıflar Genel Müdürlüğü, vakıf kuruluşunu ilgili Vakıflar Bölge Müdürlüğüne bildirdiğinde Bölge Müdürlüğü:

• Vakfın tüzel kişilik kazandığını bildirir.
• Resmî Gazete ilan bedelinin belirtilen süre içinde ilgili banka hesabına ödenmesini ve dekontun Bölge Müdürlüğüne ulaştırılmasını ister.
• Kuruluş mal varlığı taşınmaz ise vakıf adına tescil edilmesini, nakit ise blokenin kaldırılarak vakfın hesabına aktarılmasını talep eder.
• Vakıf yöneticilerinin mal bildirimlerinin kapalı zarf ile gönderilmesini ister.
• Vakıf Bilgi Yönetim Sisteminde (VBYS 2.0) işlem yapmak üzere Vakıflar Genel Müdürlüğünce verilen kullanıcı adı/şifreyi içeren kapalı zarfı, vakfın adresine gönderir.

11.2. Vakıf Yetkililerince Yapılması Gereken İşlemler

Vakıf tüzel kişilik kazandıktan sonra:

• Vakıf senedinde belirtilen geçici yönetim (varsa), yoksa vakıf senedinde belirtilen organlar ilk toplantısını yaparak; mütevelli heyeti, yönetim ve denetim organlarını senet hükümlerine göre oluşturur.
• Vakıf yöneticileri, göreve geldikleri tarihten itibaren 15 gün içinde, Vakıflar Yönetmeliği Ek:24 form ekleriyle birlikte, VBYS 2.0 üzerinden üye bilgilerini gönderir.
• Yönetim organı Yönetim Kurulu ise, Yönetim Kurulu üye bilgileri,
• Yönetim organı Mütevelli Heyet ise, Mütevelli Heyet üye bilgileri girilir.
• Vakıf yöneticileri, 3628 sayılı Mal Bildiriminde Bulunulması, Rüşvet ve Yolsuzluklarla Mücadele Kanunu gereğince:
• Göreve başlama tarihini izleyen 1 ay içinde,
• Görevin sona ermesi halinde ayrılma tarihini izleyen 1 ay içinde,
  vakfın bağlı bulunduğu Vakıflar Bölge Müdürlüğüne kapalı zarf içinde mal bildiriminde bulunmak zorundadır.
  (Devlet memuru olanlar, zaten kendi kurumlarına mal bildiriminde bulunduklarından ayrıca Vakıflar Bölge Müdürlüğüne bildirimde bulunmazlar.)
• Vakıflar Yönetmeliğinin 50 ve 51. maddelerinde belirtilen muhasebe defterleri (Bilanço veya İşletme esasına göre), ayrıca vakıf senedinde belirtilen Mütevelli Heyeti ve Yönetim Kurulu karar defterleri noterden tasdik ettirilir.
• Bağlı olunan Vakıflar Bölge Müdürlüğünden Ayni ve Nakdi Bağış Makbuzu ve Makbuz Kayıt Defteri alınır.
• Vakfa tahsis edilen mal varlığı taşınmaz ise vakıf adına tescili; nakit ise blokenin kaldırılarak vakfın hesabına aktarılması sağlanır.
• Vakfın yerleşim yerindeki Vergi Dairesinden vakıf adına Vergi Kimlik Numarası (VKN) alınır.

12. Vakıflar Ne Gibi Faaliyetlerde Bulunabilir?

Cumhuriyetin Anayasa ile belirlenen niteliklerine ve Anayasanın temel ilkelerine, hukuka, ahlaka, millî birliğe ve millî menfaatlere aykırı veya belli bir ırk ya da cemaat mensuplarını desteklemek amacıyla vakıf kurulması yasaktır.

Bunun dışında, kurucuların iradesi doğrultusunda; eğitim, sağlık, sosyal yardım, kültür, çevre, bilimsel araştırma ve geliştirme gibi pek çok alanda vakıf kurulması mümkündür.

13. Vakıf Senedinde Bulunması Gereken Hükümler (Özet)

Medeni Kanunun 106. maddesine göre, vakıf senedinde:

• Vakfın adı,
• Vakfın amacı,
• Bu amaca özgülenen mal ve haklar,
• Vakfın örgütlenme ve yönetim şekli,
• Vakfın yerleşim yeri

gösterilmesi zorunludur.

Bunun dışında, kurucu irade, kanunlara aykırı olmamak kaydıyla; organların yapısı, görev süresi, karar nisapları, faaliyet esasları gibi konularda dilediği düzenlemeleri yapabilir. Geniş ve dar kapsamlı vakıf senetlerine ilişkin örnekler, Vakıflar Genel Müdürlüğü’nün www.vgm.gov.tr adresinde yayımlanmaktadır.

14. Vakıf Yönetim Organının Oluşturulması

• Yeni vakıfların yönetim organı, vakıf senedine göre oluşturulur.
• Yönetim organlarında görev alanların çoğunluğunun Türkiye’de yerleşik bulunması gerekir.
• Vakıflarda en az bir idare (yönetim) organı olması zorunludur. Bu organ:
• Vakfı kuran kişiler olabileceği gibi,
• Çoğunluğu dışarıdan olmamak üzere oluşturulan bir Yönetim Kurulu da olabilir.
• Denetim organı zorunlu olmamakla birlikte, uygulamada çoğunlukla oluşturulan bir organdır.
• Organların seçim usulü, toplantı ve karar nisabı, görev, yetki ve sorumlulukları ile çalışma usulleri, vakıf senedinde ayrıntılı şekilde düzenlenmelidir.

Vakıflarda; hırsızlık, nitelikli hırsızlık, yağma, nitelikli yağma, dolandırıcılık, nitelikli dolandırıcılık, zimmet, rüşvet, sahtecilik, hileli iflas, ihaleye fesat karıştırma, edimin ifasına fesat karıştırma, güveni kötüye kullanma, kaçakçılık suçları ile Devletin güvenliğine karşı işlenen suçların birinden mahkûm olanlar yönetici olamazlar.

Vakıf yöneticisi seçildikten sonra bu suçlardan birinden mahkûm olanların yöneticiliği sona erer.

15. Vakıf Kurulduktan Sonra Vakıf Tarafından Yapılması Gereken Bazı İşlemler

• Vakıf senedine göre organlar oluşturulur.
• 3628 sayılı Kanun gereği, vakfın mütevelli heyeti, yönetim kurulu vb. sevk ve idare organlarında görev alanların mal beyanlarının Vakıflar Bölge Müdürlüğüne gönderilmesi gerekir.
• Vakfın karar organının (mütevelli heyeti / yönetim kurulu) verdiği kararlar, noterden tasdikli karar defterine yazılarak üyeler tarafından imzalanır.
• Vakfı resmî dairelerde, mahkemelerde, üçüncü kişilere karşı temsil edecek kişiler için imza sirküleri hazırlanır; bankadan para çekme yetkileri de bu sirkülerde gösterilir.
• Vakfa ait paraların değerlendirilmesi ve banka işlemlerinin yürütülebilmesi için, yönetim organı kararıyla vakıf adına banka hesabı açılır.
• Noterden tasdikli demirbaş defteri, bağış makbuzları kayıt defteri ve gelen–giden evrak defteri tutulur.
• Vakfın yapacağı sosyal yardımlar, vakıf taşınmazlarının kiraya verilme esasları, vakıf şubelerinin çalışma esasları, vakıf personelinin özlük hakları vb. için gerektiğinde yönetmelikler hazırlanır.
• Yeni vakıflar ile mülhak, cemaat ve esnaf vakıfları, muhasebe kayıtlarını Vakıflar Genel Müdürlüğü’nün resmî internet sitesinde yayımlanan Vakıflar Tek Düzen Hesap Planına uygun olarak tutar; bilanço ve gelir tablolarını bu plana göre düzenler.
• Yıllık brüt geliri, Vergi Usul Kanunu’na göre belirlenen belirli tutarın üzerinde olan vakıflar ile vergi muafiyeti, işletmesi, iştiraki, şube veya temsilciliği olan vakıfların bilanço esasına göre defter tutması zorunludur.
• Bilanço esasına göre defter tutması gerekmeyen vakıflar, işletme hesabı esasına göre defter tutabilirler.
• Vakıflar, muhasebe kayıtlarını ve belgelerinin tevsikini 213 sayılı Vergi Usul Kanunu hükümlerine uygun olarak yapmak zorundadır.

16. Vergi Muafiyeti Statüsü (Kamu Yararına Çalışan Vakıf Statüsü)

Vergi muafiyetine sahip vakıf statüsü kazanmak, başta vergi avantajları olmak üzere çeşitli ayrıcalıklar sağlar. Türkiye’deki yaklaşık yeni vakıf sayısı içinde, bu statüye sahip vakıf sayısı oldukça sınırlıdır.

7/8/2003 tarih ve 25192 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan 30/7/2003 tarihli ve 4962 sayılı Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılması ve Vakıflara Vergi Muafiyeti Tanınması Hakkında Kanunun 20. maddesine göre:

“Gelirlerinin en az üçte ikisini, nev’i itibarıyla genel, katma ve özel bütçeli idarelerin bütçeleri içinde yer alan bir hizmetin veya hizmetlerin yerine getirilmesini amaç edinmek üzere kurulan vakıflara, Maliye Bakanlığının önerisi üzerine Bakanlar Kurulunca vergi muafiyeti tanınabilir.”

Vergi muafiyeti talep edecek vakıflarda aranan başlıca şartlar:

• Faaliyet konusu: Sağlık, sosyal yardım, eğitim, bilimsel araştırma ve geliştirme, kültür, çevre koruma ve ağaçlandırma konularında faaliyette bulunmayı amaç edinmiş olmalıdır.
• Faaliyet süresi: Başvuru tarihinden önce en az bir yıl süreyle faaliyette bulunmuş olmalı ve bu süre içinde yapılan faaliyetlerle kamu hizmet yükünü azaltıcı etki sağlamış olmalıdır.
• Defter tutma: Bilanço esasına göre defter tutulması gerekir.
• Mal varlığı ve yıllık gelir: Başvuru tarihinde, ilgili tebliğlerde yer alan asgari gelir getirici mal varlığı ve yıllık gelir şartları sağlanmış olmalıdır (tutarlar her yıl güncellenmektedir).
• Gelirin harcanma şekli: Resmî senette, yıl içindeki brüt gelirlerin en az üçte ikisinin sayılan amaçlara harcanacağı yazılı olmalı; son bir yılda da fiilen bu koşul yerine getirilmiş olmalı ve vergi muafiyeti devam ettiği sürece bu şart korunmalıdır.
• İlgili kurum görüşleri: Vakıflar Genel Müdürlüğü ve amaçla ilgili diğer kamu kurumlarının olumlu görüşü alınmalıdır.
• Maliye Bakanlığı incelemesi: Vergi muafiyeti talep eden vakfın, kurulduğu tarihten inceleme tarihine kadar olan faaliyetleri, Maliye Bakanlığı merkez denetim elemanınca incelenir.

17. Profesyonel Destek ve Danışmanlık

Vakıf kurmak, sadece hukuki metin hazırlamaktan ibaret olmayan, mali, idari ve operasyonel boyutları olan bir süreçtir. Bu nedenle:

• Vakıf senedinin hazırlanması,
• Kuruluş aşamasında mahkeme ve Vakıflar Genel Müdürlüğü süreçlerinin takibi,
• Vakıf defterlerinin (muhasebe, karar, demirbaş, bağış vb.) usulüne uygun tutulması,
• Yönetim ve denetim organlarının mevzuata uygun şekilde oluşturulması,
• Ticari faaliyetlere başlanması halinde vergi ve muhasebe süreçlerinin yönetimi

gibi alanlarda profesyonel destek alınması süreci hızlandırır ve hata riskini azaltır.

BEKİR YILDIRIM Mali Müşavirlik ve Danışmanlık Hizmetleri olarak; vakıf kuruluşu ve vakıf yönetimi süreçlerini, alanında uzman profesyonellerle tek bir danışmanlık çatısı altında toplayarak, sürecin hızlı, mevzuata uygun ve sağlıklı şekilde sonuçlandırılmasını sağlıyoruz.

SSS – Sık Sorulan Sorular

1. 2025 yılında vakıf kurmak için asgarî mal varlığı ne kadardır?

2025 yılı için yeni vakıfların kuruluşunda, vakıf amaçlarına özgülenecek asgari mal varlığı tutarı 2.000.000 TL olarak belirlenmiştir. Bu tutar, Vakıflar Meclisi kararıyla her yıl güncellenmektedir.

2. Tek kişi vakıf kurabilir mi?

Evet. Vakıflar, bir mal varlığı topluluğu olduğu için tek bir gerçek veya tüzel kişi dahi vakıf kurabilir. Ancak vakfın mütevelli heyeti ve yönetim/denetim organlarının oluşturulması yine zorunludur.

3. Vakıf kurmak için Türk vatandaşı olma şartı var mı?

Hayır. Vakıf kurucu/kurucularının Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı olma zorunluluğu yoktur. Yabancılar, hukuki ve fiilî mütekabiliyet esasına göre Türkiye’de vakıf kurabilirler. Ancak yeni vakıfların yönetim organlarında görev alanların çoğunluğunun Türkiye’de yerleşik olması şarttır.

4. Vakıf kurmak için kaç kişi gerekir?

• Dernek için en az 7 kişi gerekirken,
• Vakıf için 1 kişi bile yeterlidir.

Önemli olan, vakıf amacının hukuka uygun ve sürekli olması ile yeterli malvarlığının bu amaç için tahsis edilmesidir.

5. Vakıf kuruluşunda mahkemeye başvurmak zorunlu mu?

Evet. Noterde düzenlenen resmî senet veya ölüme bağlı tasarruf, tek başına vakfı kurmaz. Vakfın tüzel kişilik kazanabilmesi için yetkili Asliye Hukuk Mahkemesine tescil başvurusu yapılması ve mahkemenin tescil kararı vermesi zorunludur.

6. Vakıf senedinde hangi bilgiler mutlaka yer almalı?

Türk Medeni Kanunu’na göre vakıf senedinde:

• Vakfın adı,
• Vakfın amacı,
• Bu amaca özgülenen mal ve haklar,
• Vakfın örgütlenme ve yönetim şekli,
• Vakfın yerleşim yeri

yer almalıdır. Bunlar olmadan vakıf senedi eksik kabul edilir.

7. Vakıf yöneticileri mal beyanında bulunmak zorunda mı?

Evet. 3628 sayılı Kanun gereği, vakıfların mütevelli heyeti ve yönetim kurulu gibi sevk ve idare organlarında görev alanlar:

• Göreve başlama tarihini izleyen 1 ay içinde,
• Görevi sona erdiğinde ayrılma tarihini izleyen 1 ay içinde

vakfın bağlı bulunduğu Vakıflar Bölge Müdürlüğüne mal bildiriminde bulunmak zorundadır.

8. Vakfın muhasebesi nasıl tutulur?

Vakıflar:

• Muhasebe kayıtlarını ve belge düzenini 213 sayılı Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre yapmak zorundadır.
• Vakıflar Genel Müdürlüğü’nün yayınladığı Vakıflar Tek Düzen Hesap Planına uygun defter ve tablo düzeni kullanılmalıdır.
• Yıllık brüt geliri belirli tutarı aşan vakıflar ile vergi muafiyeti, iştiraki, işletmesi, şube veya temsilciliği olan vakıfların bilanço esasına göre defter tutmaları zorunludur.

9. Vergi muafiyetli vakıf statüsü nedir, nasıl alınır?

Vergi muafiyetli vakıf statüsü, vakfa vergi avantajları ve bazı muafiyetler sağlar. Bu statünün alınabilmesi için:

• Vakfın sağlık, sosyal yardım, eğitim, bilimsel araştırma ve geliştirme, kültür, çevre koruma, ağaçlandırma gibi alanlarda faaliyet göstermesi,
• En az bir yıl fiilen faaliyette bulunması (bazı hâllerde 6 ay şartı),
• Belirli asgarî mal varlığı ve gelir şartlarını sağlaması,
• Gelirinin en az üçte ikisini sayılan amaçlara harcaması,
• Vakıflar Genel Müdürlüğü ve ilgili bakanlıkların olumlu görüşleri ile Maliye Bakanlığının denetiminden geçmesi

gerekir. Son kararı, ilgili dönem mevzuatına göre Cumhurbaşkanı veya yetkili kurul verir.

10. Vakıf kurarken profesyonel desteğe gerçekten ihtiyaç var mı?

Vakıf kuruluşu; hukuki, mali ve idari pek çok ayrıntı içeren bir süreçtir. Vakıf senedi, mahkeme süreci, malvarlığının tespiti ve tescili, vergi ve muhasebe yükümlülükleri, yönetim organlarının oluşturulması gibi konularda uzman desteği almak:

• Sürecin daha hızlı ilerlemesini,
• Mevzuata uyumun sağlanmasını,
• İleride çıkabilecek hukuki ve mali sorunların en aza indirilmesini

sağlar. Bu nedenle, özellikle yeni vakıf kuracaklar için profesyonel danışmanlık son derece faydalıdır.

BEKİR YILDIRIM Mali Müşavirlik ve Danışmanlık Hizmetleri olarak; vakıf kuruluşu ve vakıf yönetimi süreçlerini, alanında uzman profesyonellerle tek bir danışmanlık çatısı altında toplayarak, sürecin hızlı, mevzuata uygun ve sağlıklı şekilde sonuçlandırılmasını sağlıyoruz.

Bekir YILDIRIM
Serbest Muhasebeci Mali Müşavir
Kamu Gözetim Kurumu Bağımsız Denetçi
SPK Bağımsız Denetçi

Yorumlar